Bugün 'Yağmurlu' olarak adlandırılan Soğmatar Köyü, Urfa'nın sahip olduğu tarihi zenginliklerin en önemlilerinden biri.
Bilinen geçmişi M.Ö. 4. Yüzyıla kadar çıkıyor. Başta Süryanice yazılı heykelleri ve Soğmatar valilerinin yazıtlı rölyeflerinin bulunduğu Pognon Mağarası (Ay Tanrısı Sin Mağarası), artık yıkıla yıkıla bir toprak yığınına dönmüş kalesi, Hz. Musa'ya nispet edilen Musa Kuyusu, üzerinde çeşitli kabartma ve yazıların bulunduğu Kutsal Tepesi ve çevresindeki anıt mezarları ile tam bir antik kent.
Bugüne kadar üç defa gittim. Sonuncusu GAP Gündemi Gazetesi yazarları ile oldu. Her seferinde de gerekli kazılar yapılamadığı, yeterince korunamadığı ve değerlendirilemediği için hayıflandım.
Şimdi Selahattin Eyyubi Güler'in 'Urfa'nın Doğusunda Antik Bir Kent SOĞMATAR' kitabını okuyunca bir kere daha hayıflandım. Keşke bu kitabı okuyup öyle gitmiş olsaydım diye.
Kitap, Soğmatar ve başta Harran olmak üzere yakın çevresi ile ilgili önemli bir çalışma.
Güzel bir önsözden sonra; Soğmatar ile ilgili araştırmalar, Soğmatar'ın tarihi, Soğmatar'da din ve inanç, Soğmatar'daki tarihi kalıntılar ve Soğmatar yazıtları diye beş bölümden oluşuyor. Son kısımda da vesika niteliğinde fotoğraflar var.
Kitabı okuyunca bilmediğim birçok şeyi öğrenmiş oldum. Konuya ilgi duyan herkesin de okumasını isterim.
Bölgede yapılacak olan arkeolojik kazıların, bilmediğimiz pek çok eseri, belgeyi ve bilgiyi gün yüzüne çıkaracağı kesin. Buna bağlı olarak da Urfa'nın turizmine, tanıtımına, ekonomisine büyük katkı sağlayacaktır.
Biraz da kitabın yazarı Selahattin Eyyubi Güler'den de söz etmek istiyorum.
Kendisi, Urfa sevdalısı, ciddi bir tarih araştırmacısı ve iyi bir yazar. Öyle pragmatist bir şekilde Urfa milliyetçiliği yapmıyor. Urfa ile ilgili ayağı yere basmayan rivayetleri ve efsaneleri değil, belgelere dayalı tarihi gerçekleri araştırıyor ve yazıyor.
Kendi kendine çalışmış, ciddi araştırmalar yapmış, üretmiş, kısaca kendi kendini yetiştirmiş. Mesela adı geçen kitabı hazırlarken bölge ile ilgili çalışmaları olan Hollanda Groningen Devlet Üniversitesi Soğmatar uzmanı Prof.H.J.W.Drijvers ve Oxford Üniversitesi Süryanice uzmanlarından Prof. Sebastian P. Brock ile mektuplaşmış, bu arada Süryaniceyi de öğrenerek Soğmatar'daki yazıtların tümünü çözmeye muvaffak olmuş.
Araştırmalarını daha sağlıklı olarak sürdürebilmek için yabancı dil çalışmış. Kendi ifadesiyle orta derecede İngilizce ve Almanca, biraz da Süryanice, Ermenice, Grekçe, Osmanlıca ve Arapça öğrenmiş.
Bütün bunların sonucunda da bugüne kadar 74 makalesi 15 kitabı yayınlanmış. Muazzam bir şey!
Bence Selahattin Eyyubi Güler gibi biri Urfa için çok önemli bir değer. Ve ilgililerin kendisini 'değerlendirmesi' lazım.
