Tohum ıslahı, tarım makine ekipmanları tasarımı, Ata tohumları, hayvancılık çalışmalarının yanı sıra çiftçiler tarafından kullanılan bir çok tohum çeşidini Türkiye ekonomisine ve çiftçilere kazandıran GAPTAEM bir ilke imza atarak özellikle makarna sanayinde kullanımı öngörülen renkli buğday geliştirdi.
Tohumculuk alanında yaptıkları ıslah çalışmalara ilişkin GAPGündemi’ne önemli açıklamalarda bulunan GAPTAEM Müdürü Dr.İbrahim H. Çetiner yaptığı açıklamada; “GAP Tarımsal Araştırmalar Enstitüsü, Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü’ne bağlı olarak bölgemizde hizmet veren bir havza araştırma enstitüsüdür. Hayvan ıslahından su ürünlerine, tohum ıslahından toprak ve su kaynakları çalışmalarına kadar, tarımın her alanında hizmet vermekteyiz. Amacımız direkt çiftçilerimiz ve son kullanıcının kullanacağı AR-GE faaliyetlerini yapmak” dedi
KILÇIKSIZ ARPA DÜNYADA BİR İLK
Çetiner, GAPTAEM’in faaliyetlerine ilişkin yaptığı açıklamada; “Tohumculuk faaliyetlerimiz devam ediyor. Bölgemize uygun buğday ve arpa çeşitleri geliştiriyoruz. 10-15 yılı bulan Islah çalışmaları sonucunda bölgemize uygun 5 adet makarnalık buğday çeşidi, 2 adet ekmeklik buğday çeşidi ve 2 adet arpa çeşidi geliştirdik. Tahıllar konusunda, bölgede 500 bin dekara kadar ekilen ve yurtdışına da ihraç edilen çeşitlerimiz oldu. Özellikle Kuzey Irak ve Suriye’de, ürünlerimiz büyük ilgi gördü.
Bu ıslah çalışmalarına yenileri ekleniyor. Şu anda 2 adet ekmeklik buğday çeşidimiz, 2 adet makarnalık buğday çeşidimiz, 2 adet arpa çeşidimiz üretim izni aldı ve tescil edilecek. 2 adet de kılçıksız arpa çeşidimiz dünyada ilk olarak üretim izni aldı ve tescil ediliyor” diyerek yürütülen çalışmalar hakkında bilgi verdi.
BOYA İÇERMEYEN RENKLİ BUĞDAYLAR
Geliştirme çalışmaları GAPTAEM personeli Ziraat Yük.Müh. Ali İlkhan tarafından yürütülen renkli buğday çalışmalarına da değinen Çetiner; “Yurtdışından getirdiğimiz hatlar ve ata tohumları üzerinde çalışmalarımız devam ediyor. Melezleme ve seleksiyon çalışmaları sonucunda, renkli buğday çeşitleri tarıma kazandırılmış olacak. Yeşil, kahverengi, kırmızı gibi özellikle makarna firmalarının, boya kullanmadan renkli makarna yapabilecekleri ürünler ortaya çıkacak. Bu yönde çalışmalar son aşamaya geldi. İnşallah önümüzdeki yıllarda bu ürünümüzü de tescil ettirmeyi hedefliyoruz. Bu ürünle gıda sektörü herhangi bir boya içermeyen renkli unlara sahip olacak. Bunlar pasta yapımında da kullanılabilir.
NOHUT ÇEŞİDİ UBET’E REKOR TALEP
En son olarak geliştirdikleri yerli ve milli nohut tohumu hakkında bilgi de veren Dr. İbrahim H. Çetiner; “Bölgemize uygun olarak geliştirdiğimiz Ubet isimli bir nohut çeşidimiz var. Bu ürün tüm Türkiye’de yaygın bir şekilde ekilmeye başladı. Son aldığımız bilgilere göre 276 ton tohum satıldı. Daha önümüzde 3 ay var. Kasım ayında ekimi yapılacak. Bu yönüyle şimdiden tohumun yok satması ve tüm Türkiye’ye dağılması Enstitü olarak bizleri gururlandırıyor. Şu anda 25 yıl önce başladığımız buğday ıslah biriminde çalışmalarımıza devam ediyoruz.
TOHUMCULUK ALANINDA SAYISIZ ÜRÜN ÇIKARTTIK
GAPTAEM bünyesinde yıllardır tohum ıslahı ve geliştirdiği tohumlar ile başarılı çalışmalar imza atan Ziraat Yüksek Mühendisi Ali İlkhan ise iki yıldır geliştirme çalışmalarını yürüttüğü renkli buğday çalışmaları hakkında bilgi vererek; “Bu alanda sayısız ürün ortaya çıkardık. İnsanlar çağlar boyunca besin maddesi olarak buğdayı kullandı. Günümüzde de buğday temel besin kaynağı olmaya devam ediyor.
Son dönemde buğdaydan temel besin ürünü olmasının dışında farklı özelliklerin de beklendiğini görüyoruz. Renkli buğday çalışmalarımız zaten vardı. Yabani çeşitlerle melezleme yöntemiyle yeni buğday çeşitleri ortaya çıkardık. Bu ürünlerin içinde bazı enzimler var. Bu enzimlerin içeresindeki antioksidan maddeler; obezite, kanser, erken yaşlanma ve kardiyolojik hastalıklar gibi hastalıkların önlenmesinde çok önemli bileşenlerdir. Şimdi biz bu enzimlerin bisküvi, makarna vb. ürünlerdeki entegrasyonunu çalışıyoruz” diyerek geliştirme aşamasında yapmış oldukları işlemlere ilişkin bilgilendirmede bulundu.
3 RENKTE BUĞDAY GELİŞTİRDİK
GAPTAEM olarak geliştirdikleri tohumların üretici ve firmalardan büyük ilgi gördüğünü ve son olarak geliştirdikleri renkli buğdaylarında ilgi çektiğini belirten Ali İlkhan; “Dünyada yaygın olarak mor, siyah ve mavi renkli buğday çeşitleri var. Bir de bunların daha açık ve daha koyu tonları mevcut. Aynı renkler ve tonları bizde de mevcut. Uluslararası alanda da çeşitli iş birliklerimiz var. Yakın zamanda sanayide kullanılmak üzere ürünlerimizi piyasaya sunacağız.
Yakın zamanda bölgemizde gıda alanında faaliyet gösteren büyük bir firmamız bize yeşil buğday için başvurdu. Birlikte neler yapabileceğimizi konuştuk” diyerek ıslah çalışmalarına ve taleplere göre çalışmalarının devam ettiğinin altını çizdi.
