14-15/03/2023 Tarihlerinde yağmur yağması sonrası sel ve taşkınlar meydana gelmiş olup, can ve mal kayıpları meydana gelmiştir. Yağışların Afete dönüşmesinde en önemli faktör dere yatakları üzerinde yapılmış olan yapılar, tahliye kanallarının yetersizliği vb. planlama hataları, öngörüsüz yapılanmalar olduğu acı bir şekilde görülmüştür. Sel meydana geldiği günden sonra Şanlıurfa’da yaşayan bir vatandaş ve 30 yılı aşkın süredir devam eden İnşaat Mühendisliği meslek hayatımın mesleki etik kuralları gereği şehirde gözlemler yapmaktayım. Yağmurun afete dönüşme nedenleri, sonuçları, çözüm yolları vb. konularda sahanın tamamına dönük çabalarım söz konusudur.
Nitekim 06/02/2023 tarihinde meydana gelmiş olan depremler sonrası da gerek Şanlıurfa ilimizde, gerekse depremden etkilenen şehirlere dönük gayretlerim olduğu gibi mesleki anlamda gözlemler yaparak oluşan hasarların nedenleri üzerinde gerekli analizlerde bulunarak bundan sonrasına ilişkin tespitlerimi halka ve yetkililere arz etmeye çalışmaktayım. İnşaat Mühendisliği meslek hayatımın 25 yıldan fazlasını sadece Eski Eser Onarımı ve Restorasyonu ile iştigal ederek geçirmekteyim. Eski Eser Onarım ve Restorasyonu ile uğraşmanın şahsıma kazandırmış olduğu çok özel ve nitelikli bakış açıları ve tespitlerim söz konusudur.
19-20/03 2023 tarihlerinde Şanlıurfa Karakoyun dersi üzerinde muhtelif kısımlarda betonarme köprü ve betonarme duvarların; paletli ve ağır tonajlı kırıcılı kepçelerle kırıldığını gördüm. Ayrıca dere üzerinde bulunan park tarzı çevre düzenleme, yürüyüş yolu vb. yapılanmaların da kepçeler marifetiyle kırılıp parçalandığını gördüm.
Karakoyun Dersi 1. Derece sit alan statüsünde olup dere üzerinde bulunan su kemerleri, köprüler vb. yapılar 1. Derece Korunması Gereken Tescilli Kültür varlığı yapılardır. Ayrıca dere kenarında Tarihi Urfa Sur Duvarları Kalıntıları yanı sıra Beg Kapısı mıntıkasında Sur Duvarlarının devamı olarak Mahmutoğlu Kulesi bulunmakta olup Kent Müzesi olarak kullanılmaktadır. Koruma Amaçlı Plan Dahilinde ve Sit Alan içerisinde bulunan Başta Mahmutoğlu Kulesi olmak üzere civardaki birçok yapı 1. Derece Tescil Kaydı bulunan Korunması Gereken Kültür Varlığı yapılardır. 06/02/2023 tarihinde meydana gelmiş olan depremlerden, söz konusu Tescilli Yapılar da etkilenmiş olup Mahmutoğlu Kulesinin Beden Duvarlarında ve iç mekanlarında depremler dolayısı ile hasarlar meydana gelmiş olup, hasarlara karşı henüz hiçbir tedbir ve korumaya dönük müdahale yapılmamıştır. Arası kısmen kireç harcı ve toprak dolgu olup Yöresel Kesme Taşlar ile kaplama olarak yapılmış olan bu kargir yapılar sarsıntı ve özellikle darbeli titreşimlerden aşırı derecede etkilenerek içindeki bağlayıcı killi toprak boşalmakta ve kesme taşlar yıkılmaya başlamaktadır. Hele de Mahmutoğlu Kulesi gibi depremden dolayı hasar görmüş olan yapılarda darbeli titreşimler yapıyı yıkıcı niteliktedir.
19 ve 20 Mart 2023 günleri Karakoyun Dersi üzerinde ve etkileşim alanı içerisinde bulunan Mahmutoğlu Kulesi gibi Tescilli yapıların bulunduğu kısımlarda, Köprübaşı mevkiinde bulunan Tarihi Köprü, Konak vb. Tescilli Yapılar civarı ve etkileşim sınırları içinde Ağır tonajlı, paletli ve kırıcılı vb. iş makinaları ile yapılan çalışmalar, ayrıca Köprübaşı Mevkiinden Batı istikametinde ve “Korunması Gereken Kültür Varlığı Tescil Kaydı” bulunan Tarihi Köprü, Su Kemeri, Hızmalı Köprü, Tarihi Millet Köprüsü gibi Korunması Gereken Kültürel Miras niteliğindeki yapıların bulunduğu kısımlarda Ağır Tonajlı Paletli vb. iş makinaları ile yapılacak çalışmalar söz konusu Korunması Gereken Kültür Varlığı Yapıları tahrip edecek, hatta bozulma ve yıkılmalara sebebiyet verecektir. Koruma Amaçlı Plan Dahilinde olan Sit Alanlar içerisinde ve özellikle Sanatsal Değeri yüksek nitelikli yapılar ve etkileşim sınırlarında: Ağır tonajlı, paletli, şiddetli darbe gücü ( deprem tesiri oluşturacak ) olan iş makinası vb. ile; enkaz temizliği ve nakli, yoğun betonarme unsurlar olan köprü, menfez vb. kısımların şiddetli darbe gücü olan kırıcılı iş makinaları ile kırılması gibi çalışmalar Eserlere zarar vereceğinden derhal durdurulmalıdır. Kamu Kurumları Yetkililerince ağır tonajlı, paletli, kırıcılı iş makinaları ile, Karakoyun Dersi üzerinde yürütülmekte olan enkaz temizliği, toprak nakli ve sonrasında darbe gücü yüksek kırıcılı iş makinaları ile yapılacak olan çalışmalar: Koruma Amaçlı İmar Planı, Sit Alanlar dahilindeki ve özellikle 1. Derece Tescil Kaydı bulunan Yapılar ve Etkileşim Sınırlarında olan kısımlara ait müdahale İLKE KARARLARINA aykırı olduğundan: Uygulanan müdahale yöntemi 2863 sayılı Yasa Hükümlerini İhlal anlamına gelmektedir.
Devam edecek...
