Şanlıurfa Valiliği öncülüğünde Batman ve Harran üniversiteleri ortaklığında imzalanan protokol çerçevesinde, aralarında arkeolog, sanat tarihçisi ve mimarların da bulunduğu 9 kişilik uzman ekip, kent genelinde "Şanlıurfa İli Kültür Envanteri" projesini yürütüyor.
Proje Koordinatörü Prof. Dr. Gülriz Kozbe'nin bilimsel danışmanlığı ve koordinatörlüğünde yürütülen çalışmalar kapsamında, il bazında daha önce alınan tüm tescilli kayıtların yanı sıra 13 ilçenin merkez ve kırsal alanlarında güncel envanter tespiti ve belgelemesi gerçekleştiriliyor.
Proje kapsamında, daha önce kayıt altında bulunan ancak detaylı belgelemesi yapılmayan 1700 tarihi kültür varlığının yanı sıra kayıt altında olmayan her kültür varlığı, sahada ziyaret edilip görsel ve yazılı belgeleniyor.
Çalışmaların tamamlanmasının ardından, kentteki yaklaşık 6 bin kültür varlığının dokümantasyonunun, 5 ciltlik envanter kitabı haline getirilmesi planlanıyor.
Projenin sonunda, tahribat görmüş muhtemel eserlerin aslına uygun olarak tekrar ayağa kaldırılması ve yeni alanların turizme kazandırılması gibi çıktılar elde edilmesi hedefleniyor.
Gelecek yılın sonunda tamamlanması hedefleniyor
Proje Koordinatörü arkeolog Prof. Dr. Gülriz Kozbe, yaklaşık 7 aydır süren çalışmaların gelecek yılın sonunda tamamlanmasını planladıklarını söyledi.
Alanda ziyaret ettikleri kültür varlığını görsel ve yazılı olarak belgelediklerine işaret eden Kozbe, "Dijital kayıtlarını alıyoruz. Gerek tapu kadastronun bize sağladığı haritalandırma üzerinde gerekse Google Maps'in (haritalar) üzerinde işaretleyerek konumları da kayda geçiriyoruz. Çok tipik örneklerse mimari planları da çiziliyor. Mesela tipik bir kaya konutun ya da tipik bir kaya mezarın mimari planlarını çiziyoruz. İl genelindeki kültür varlıklarının dokümantasyonunu, arşivini gerçekleştiriyoruz." dedi.
Beşeri ve doğal nedenlerden dolayı kültür varlıklarının tahribata uğrayıp her geçen gün yok olabildiğini dile getiren Kozbe, şunları kaydetti:
"Şanlıurfa'nın en az 6 bin kültür varlığına sahip olduğunu düşünmekteyiz. Bunları kayıt altına almak için projenin 18 aylık süresi yetmeyebilir ama şimdilik çalışmalarımız bu hedef doğrultusunda hızlı şekilde ilerliyor. Kültür envanteri dediğimiz projeler, geniş çaplı, derinlemesine yapılan araştırmalardan çok, veri tabanı oluşturmak ve kültür varlıklarının kaydını tutmak üzere gerçekleştirilir. İl sınırları içindeki kültür varlıkları, kaleler, höyükler, kaya mezarları, mağaralar, camiler, kiliseler, türbelerin kayıt altına alınması, ileride oluşabilecek bir tahribat sonrasında kayıtların elimizde olması kültürel mirasımız adına çok önemli. Projeyi gerçekleştirirken hem GAP'ın hem de Şanlıurfa İli Kültür Eğitim Sanat ve Araştırma Vakfının desteğini alıyoruz."
Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat 2023'teki depremlerde kültür varlıklarındaki tahribatın büyük olduğuna işaret eden Kozbe, "Kültür varlıkları kayıt altında olmadığı zaman bu, geriye dönüşü olmayan bir eylem haline dönüşüyor. Elimizde orada mevcut kültür varlıklarının dokümantasyonu olsaydı belki bugün yapılan restorasyon çalışmaları daha hızlı ilerleyebilirdi. Böyle bir felaket karşısında şehrin elinde bir veri tabanı mevcut olmuş oluyor. Ayrıca turizmle ya da diğer kültür projeleriyle, arkeolojik projelerle ilgili bilgi sağlayan, bilgi akışını sağlayan veri tabanına da sahip olmuş oluyoruz." ifadelerini kullandı.
