Türkiye'de tahıl üretiminin en fazla yapıldığı kentlerin başında gelen Şanlıurfa'da, Güneydoğu Anadolu Projesi Tarımsal Araştırma Enstitüsü (GAPTAEM) mühendisleri, gıda üreticilerinden gelen talepler doğrultusunda renkli buğday üretimi için çalışma yaptı.
Uzmanlar, yaklaşık 20 yıllık emeğin ardından buğdayın yabani türleri ile modern çeşitlerinin melezlenmesi sonucu mor, siyah ve mavi buğday üretmeyi başardı.
İnsan sağlığı ve beslenmesi açısından laboratuvarlarda analizleri yapılan renkli buğdaylar, tescil edildikten sonra gıda sektöründe kullanılmaya başlanacak.
GAPTAEM Müdürü İbrahim Halil Çetiner tohum ıslahında çalışmaların devam ettiğini söyledi.
Sektörün taleplerini değerlendirmek üzere de ıslah çalışmalarının sürdüğünü dile getiren Çetiner, "Sanayiciden, makarna fabrikalarından, firik üretimi yapan sanayicilerimizin talepleri doğrultusunda renkli buğday çalışmalarına başladık. Dünyada bir, iki rengin olduğunu biliyorduk. Fakat bu renkli buğdaylarla, yerel tohumlarımızı, ata tohumlarımızın melezlenmesi ve seleksiyonu sonucunda yeni çeşit adaylarımız geldi. Islah çalışmaları uzun soluklu çalışmalar. 10 yıl, 15 yıl sürebiliyor, 1995 yılında başlayan çalışmaların neticesi. Binlerce tohumun içerisinden bazen bir iki tohum sadece durulabiliyor ve farklı olabiliyor." dedi.
"Renklerden bazıları dünyada da ilk olacak"
Renkli buğdayın boya kullanılmadan renkli gıdalarda kullanılacağını aktaran Çetiner, şöyle devam etti:
"Bunlar ne için önemli? Makarna fabrikaları özellikle çocuklara sevdirmek için renkli makarnalar üretiyor. Bu renkli makarnalardan bir kısmı artık boya maddesi kullanmadan bizim renkli buğdaylardan üretilebilecek. Ekmeklik çeşitlerimiz de un fabrikaları tarafından renkli un yapılarak pasta ve bisküvi sanayinde değerlendirilmiş olacak. Türkiye'de renkli buğday olduğunu bilmiyorduk. Bizim renklerden bazıları dünyada da ilk olacak. Hem dünyada hem ülkemizde ilk olacak."
Çetiner, renkli buğdayın kalite olarak normal buğdaydan bir farkının olmadığına dikkati çekerek, "Vitamin değerleri açısından arkadaşlarımız tarafından inceleniyor. Sağlığa faydalı olma özellikleri açısından da inceleniyor ve bunlar da sonuçlanacak. Bu aşamaya geldi artık. Çok uzun soluklu bir çalışmanın sonuna gelmiş bulunmaktayız. Bu sanayicimizi heyecanlandırıyor. Bizi de mutlu ediyor. İnşallah yeni bir buğday çeşidini sektörümüze sunmuş olacağız." ifadelerini kullandı.
"Hedefimiz değerli bir besin kazandırmak"
Yüksek ziraat mühendisi Ali İlkhan da beslenme değeri yüksek olan buğday çeşitlerini geliştirmeye çalıştıklarını anlattı.
Yaklaşık 20 yıllık bir sürecin sonunda farklı renklerde buğday üretmeyi başardıklarını ifade eden İlkhan, şunları kaydetti:
"Şu anda elimizde mor, siyah ve mavi olmak üzere 3 ana renk ve bunların açık ile koyu tonları olmak üzere 80'nin üzerinde buğday çeşidi adayı mevcut. Önümüzdeki yıl bunların sanayi açısından değerlendirmesi yapılacak. Kek, bisküvi, ekmek ve diğer nihai ürünler yapılacak. Bizim hedefimiz inşallah değerli bir besin kazandırmaktır. Belli bir verim potansiyeli ve kalitesi yakaladık ama sadece beslenmek yeterli değil, sağlıklı beslenmek de çok önemlidir. Şu anda dünyada, özellikle büyük gelişmiş araştırma enstitülerinde renkli buğdaylar üzerinde ciddi çalışmalar var. Biz de geri kalmamak anlamında bu süreci hızlandırdık."
İlkhan, önümüzdeki yıl 20 dekarlık alanda renkli buğday ekimi yapacaklarını sözlerine ekledi.
