Osmanlı dönemine ait Çermik Beyler sarayı, günümüze kadar varlığını sürdüren nadir yapılarından biri durumunda.
Zaman içerisinde birçok kez el değiştiren beyler saray, günümüzde birkaç vatandaşın mülkiyetinde bulunmakta. Bu yapının tamamı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Müdürlüğünce korunma altına alınmasına rağmen hiçbir çalışma yapılmamış.
Mülk sahipleri de bir çivi çakamadığı için tarihi ve kültürel bir değerimiz daha yok olmakla tehlikesi ile karşı karşıya.
Kaderine terk edilen yapının birçok bölümünde çökmeler meydana gelmiş, kalan duvarlarının da yıkılması ve yağmalanması kaçınılmaz olmuştur.
Çermik Saray Mahallesinin orta kesiminde bulunan, yüksek ve müstahkem duvarlarla çevrili olan bu sarayın eyvanları, yazlık, kışlık, selamlık ve haremlik bölümleri, mescidi, hamamı ve zindanları bulunmakta.
Çermik Ocaklı Beyleri tarafından 15. yüzyıl başlarında yaptırılan sarayın birçok bölümü günümüz de bile varlığını sürdürmekte. Ayakta kalan bazı bölümleri malikleri tarafından hala ev olarak kullanılmakta. Ancak sarayın giriş bölümündeki en önemli bölümünde çökmeler meydana gelmiş, yıkılmaya yüz tutmuş.
Beyler Sarayı'nın en gözde bölümünün sahibi olan Mehmet Alan, yetkili kurum ve kuruluşlardan yardım beklediğini belirterek, "Beyler Sarayının en göz alıcı bölümü bizim tapumuzdadır. Gün geçtikçe yok olmakla karşı karşıya gelen gayrimenkulümüze bir çivi çakamıyoruz. Devlet de el atmıyor.
Şu an da çatısı tamamen çökmüş durumdadır. Bu şekilde kalırsa bir yıla kalmaz geri kalan bölümleri de tamamen yıkılır. Kültür Bakanlığından, Turizm Bakanlığından yardım bekliyoruz. Ya kendileri onarıp tasarrufumuza versinler ya da koruma tescili kaldırılsın kendimiz onaralım." dedi.
Konuyla ilgili açıklama yapan Çermikli Tarihçi Yazar Hamdullah Işık, "Tarihi ve kültürel yapılan korunması, onarılması, yaşatılması görevi; Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Müdürlüğü’ndedir. Ancak Bölge Koruma Kurulu, korunması gerekli, olan yapıları tescilleme kararı aldıktan sonra kaderine terk etmektedir. Kendileri bir çalışma yapmadığı gibi vatandaşın kendi imkânları ile onarım yapmasına da müsaade edilmemektedir. Bu da bölgemizdeki birçok tarihi ve kültürel yapılarımızın yok olmasına sebebiyet vermektedir." dedi.
Işık, "Çermik’te bugüne kadar onlarca yapı, Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu tarafından tescillendiği halde korunamamış ve duyarsız kişilerce yıktırılmış ya da yıkılması için gayret sarf edilmiş. Daha 30-40 yıl öncesine kadar onlarca çeşmenin bulunduğu Çermik’te, günümüzde ayakta kalan sadece 5-6 çeşme kalmış. Bu çeşmelerin, en çok tescillendikten sonra ortadan kaybolduğu göze çarpmakta" ifadelerini kullandı.
