Röportaj: İshak POLAT / Seyfullah POLAT

Pandemi sürecinden en çok etkilenen turizm sektörünün sorunlarını ŞUTUDER Başkanı ve Birsen Turizm Yönetim Kurulu Başkanı Hacı Birsen ile konuştuk. Birsen, 'Maalesef turizmciler bu süreçte çok büyük bir destek göremedi. Neden derseniz? Turizmcilerin bağlı olduğu Turizm Bakanımızın bireysel hırslarından dolayı öksüz kaldı' dedi.

Şanlıurfa Turizmi Geliştirme Derneğinde bir bayrak devri gerçekleşti. Bu konuda bilgi alabilir miyiz?

Bilindiği üzere Şanlıurfa Turizmi Geliştirme Derneği ( ŞUTUDER) , Şanlıurfa'nın turizm potansiyelini ortaya çıkartmak ve şehrimizin bu sektörden hak ettiği payı almasını sağlamak amacı ile çaba sarf etmek üzere sektörün içerisinde faaliyet gösteren bir birinden değerli Turizmci müteşebbislerimizin bir araya gelerek ortak çaba gösterdiği bir dernek.
27.2 2020 tarihinde prosedür gereği kongremizi yaptık ve yeni yönetimimizi belirledik. Kongrede alınan kararlar neticesinde acizane ben Hacı Birsen, Derneğin Yönetim Kurulu Başkanı olarak görevlendirildim. Pandemi şartlarından dolayı basın maalesef mensuplarımız ile bir araya gelerek herhangi bir açıklama yapamadık. Ama normalleşme adımları ile birlikte gerek faaliyetlerimizin tanıtımı gerekse turizm ile ilgili açıklamalar ile basın kuruluşlarımız ve gazeteci arkadaşlarımız ile bir araya geleceğimizi umut ediyorum.

Yeni yönetimde hangi isimler görev aldı
Dernek Başkanı olarak ben Hacı Birsen, Başkan Yardımcımız Rahime Yaşar, Yönetim Kurulu Üyelerimiz, Şerif Çulcuoğlu, Mehmet Alataş, Ümran Mutlu Bilim, Hasan Kırmızı, M. Kamil Türkmen'den oluşan Yönetim Kurulumuz pandemi şartlarına rağmen gerek online gerekse pandemi şartlarına uygun olarak bir araya gelerek yaklaşık bir yıldır Şanlıurfa turizmine yönelik çalışmalarımıza devam ettik ve inşallah önümüzdeki süreçte de bu çalışmaları arttırarak Şanlıurfa turizmine katkı sunmaya devam edeceğiz.

Pandemi sürecine rağmen Şanlıurfa turizmi için çalışmalarınız hız kesmedi?
Kesinlikle. Derneğimiz kurulduğu günden bu yana Şanlıurfa turizmi için görüş, çözüm önerileri noktasında sektörün içerisindeki Müteşebbisler olarak yer aldık. Bunun yanı sıra Dernek olarak kurulan Şanlıurfa Turizmini Geliştirme A.Ş. bünyesinde hem hissedar olarak yer aldık hem de toplantılarına katılarak görüşlerimizi dile getirme, Şanlıurfa turizmine katkı sunmaya devam ettik ve ediyoruz.


Pandemi süreci ekonomiyi kötü etkiledi ve bundan en çok turizm sektörü zarar gördü. Turizmciler açısından yaşanan bu süreci bizim için değerlendirir misiniz?
Maalesef pandemi süreci tüm dünyada ekonomiyi kötü bir şekilde etkilerken Türkiye'de özellikle turizm sektörünü çok kötü etkiledi. Hele hele Şanlıurfa turizmi bu pandemiden daha fena bir şekilde etkilendi. Çünkü; turizm Şanlıurfa için önemli bir gelir kaynağı olan bir sektör ve bu sektörde direkt ve dolaylı olarak binlerce insan geçimini sağlıyor. Hal böyle olunca sektörümüzde faaliyet gösteren birçok işletmemiz önemli bir mali sıkıntıya girdi. Bunun yanı sıra işletmelerimizin çoğu limited şirket olduğundan dolayı ayakta kalabilmek adına Esnaf Odalarına bağlı esnaflar gibi kredi kullanma ve erteleme şansları da olmadı. Bu durum mali açıdan birçok işletmeyi de zora soktu. Özetle Türkiye çapında mali gücü iyi olan firmalar ayakta zorda olsa kalabildi ama birçok firma ise maalesef kapanma durumunda kaldı.

Bu dönemde Devletin turizmcilere verdiği desteği nasıl değerlendiriyorsunuz?
Maalesef turizmciler bu süreçte çok büyük bir destek göremedi. Neden derseniz? Turizmcilerin bağlı olduğu Turizm Bakanımızın bireysel hırslarından dolayı öksüz kaldı. Bireysel işletmesi olan bir taşımacının 200- 250 bin TL kredi aldığı 1 yılı aşan ertelemelerin olduğu süreçte Turizm Seyahat Acentalarına sadece 100.000 civarında bankacıların inisiyatifine göre kısmen kullanabildiler. Kredi veren bankalara müracaat eden birçok arkadaşımız kredi alamamıştır. SSK, Maliye ertelemesi denildi 3 ay sonra 2 katı ile ödedik. 3 ay içerisinde piyasa mı açıldı? Sadece meslek birliğimiz olan TURSAB 2020 yılı içerisinde 2.200 TL gibi olan aidatı biz üyelerinden almadı. Ki Türkiye'de 13.000 Seyahat Acentesi olduğu düşünülürse bu önemli bir rakam. Yani TURSAB sadece kendi çapında bir şeyler yapma gayretinde olmuştur. Ki TURSAB bu süreçte Bakan beyle bile görüşememiştir. Sektörün temsilcisi olan ki kendisi de TURSAB üyesi olan sayın Bakan sektör temsilcileri ile bir araya bile gelmemiş kabul etmemiştir Özetle; turizmciler pandemi sürecinde yetim- öksüz kalmıştır ve şimdi normalleşmeye geçtiğimiz halde hala sektör toparlanabilmiş değil. Turizm sektörü öyle bir sektör ki normal sektörler gibi hemen toparlanamaz. Çünkü turizmi oluşturan şartlar hemen oluşmaz.

Sektör mali krizle uğraşırken kamunun kiracısı olan işletmelerde kiralama indirimi gibi destek konusunda bir yardım söz konusu oldu mu?
Maalesef. Şanlıurfa özelinde olaya bakarsak mesela ŞURKAV kiracıları pandeminden dolayı kapalı olmasına rağmen kirada indirim yapmadı. Vakıflar Müdürlüğü indirim yapmadı. Sektörün krize girdiği bir zamanda bu olmamalıydı. Bu insanlar desteklenmeliydi. Bir çok şehirde Belediyeler işletmelere destek çıktı ama Şanlıurfa'da Belediyelerden böyle bir destekte gelmedi.

Sizce bunun nedeni nedir?
Tamamen bürokrasi ve memur zihniyeti. Devletin aslında özel sektöre ne kadar uzak olduğunun bir göstergesi. İşletmeciler, esnaf 15 aydır maddi anlamda zor durumda ve büyük külfet içerisine girdiler. ŞURKAV, Vakıflar Müdürlüğü, Belediyeler bu dönemde işletmecilere gerekli desteği ve kolaylığı göstermeliydi.

Bu sıkıntılar ile konusunda ŞUTUDER olarak ilgili kurum ve kuruluşlar ile görüştünüz mü?
Evet. Sayın Valimiz ile, Vakıflar Bölge Müdürlüğümüz ile Şanlıurfa Turizm A.Ş. Yönetim Kurulu ile görüştük. Bu görüşmeler sonucunda sıkıntı yaşayan işletmelerimize sunulan miktarlar maalesef derde derman olacak miktarlar değildi. Şanlıurfa turizmini ayakta tutan, belkemiği olan Otel ve Restoran işletmecilerini daha da sıkıntıya sokan bu durum turizm sektörünün geleceğe yönelik önünün tıkayan, sektöre de zarar verecek bir durumdur.


Bu durumun ortaya çıkardığı bir talihsizlik te şu; Eğer yerel işletmeler bu desteği göremezse dışarıdan da Şanlıurfa'ya gelecek olan müteşebbisler de gelmez. Çünkü yatırımlarda yerel kurumların desteği çok önemlidir.

Normale dönüşün başladığı 2021 yılı için turizmde öngörünüz nelerdir?
Bizlere gelen verilere göre kişisel olarak 2021'den çok büyük beklentimiz yok. Çünkü; Türkiye turizmini tetikleyecek olan dış ülkelerdeki gelişmelerdir. Almanya'dan 1 Haziran sonrasına rezervasyon alınırken bu bizim 2021'in yarısını kaybettiğimiz anlamına geliyor. Ekim ayı sonrasında da sezon bittiğine göre 2021 de 4 aylık bir turizm sezonu olacak. Ben kişisel olarak bu yılında büyük oranda kayıplar içerisinde geçeceğini, 2022 yılında bir toparlanmanın söz konusu olabileceğini düşünüyorum.

ŞUTUDER'e dönersek, faaliyetler konusunda bir şeyler planladınız mı?
Öncelikle şunu belirtmek isterim; Bu pandemi sürecinde turizm sektöründe hizmet eden Dernek üyeleri olarak işyerlerimizi kapatmadık, durmadık. İleriye yönelik tanıtım konusunda çalışmalar yaptık ve yapmaya da devam ediyoruz. Hali hazırda iyeni destinasyonlara ilişkin çalışma yaparken yeni destinasyonları programlarda satışa açtık. Bunun yanı sıra gastronomi ve müzik alanlarında görseller eşliğinde tanıtım yapmaya hazırlanıyoruz. Ki önümüzdeki günlerde bu çalışmalarımızı paylaşacağız.


Sektörün içerisinde hem iş yapan hem de sektörün gelişmesi için kafa yoran iş insanlarısınız. Bürokrasi sizlerin yani özel sektörün hızına yetişebiliyor mu?
Çok güzel bir noktaya temas ettiniz. Bürokrasinin özel sektörün hızına erişmesi mümkün değil. Bakın Şanlıurfa'da elini taşın altına koyan, her türlü mali riske giren, iştiham sağlayan kaç tane müteşebbis var? İnanın, üzülerek söylüyorum bürokrasi önümüzü tıkıyor. Halbuki kurumların özel sektörün önünü açması özel sektörü teşvik etmesi gerekmektedir. Devlet kurumlarının, Belediyelerin görevi özel sektör ile rekabet etmesi gibi bir durum söz konusu olmamalıdır. Kaldı ki bürokratlar, seçilmişler bir ölçüde gelip geçicidir ama özel sektör yani bizler ömrümüzü bu şehre adamış harcamış, geçimimizi turizmden sağlayan ve bu alanda yıllardır hizmet veren insanlarız. Konuya bu açıdan bakmak lazım yani.

Bu eleştirilerinizden bürokrasideki dostlarınız alınmasın?
Bilakis alınmaları için eleştiriyorum. Eleştiri olmazsa doğruyu bulamayız. Bürokratlar, Belediye Başkanları gelir geçer. Güzel bir şeyler yapanlar anılır. Bakın ben 19 yıldır sektörün içerisindeyim. Rahime Hanım 30 yıldır, Asuman Hanım 17 yıldır, diğer arkadaşlarım ha keza yıllardır sektörün içerisindeler ve işletmelerimiz, markalarımız konuşuluyor. Ama bir önceki Kültür Turizm Bakanını hatırlayan var mı? Hatırlayamazsınız. Yani biz bürokrasiyi eleştirirken haklı olarak bizim görüş ve önerilerimize kulak vermelerini istiyoruz. Yoksa eleştirilerimiz kişisel değildir Sahayı, sektörü, bilen bizleriz. Turizmi turizmcilere bırakmak lazım.

Yeni turizm noktalarına nereleri eklediniz?
Yeni turizm noktalarımızda gazetenizin gündeme tekrar taşıdığı Cudi Vadisi Anıt Ağacı, Nissibi, İmam Bakır Hazretleri Türbesi, Karacadağ Jeopark alanı, Büyükalanlı'da ki Keşişler Manastırı, yeni parlayan yıldızımız Takoran Vadisi, Der Yakup Kuyusu gibi yerlerin yanı sıra Viranşehir'de Kızlar Sarayı, Halfeti ve dönüşünde Birecik ve Çarmelik Sarayı, bunun yanı sıra Kızılkoyun Nekropol Alanı, Kral Agbarın Mezarı Budaklar, Sezerler evi, Ellisekiz Meydanında turizme kazandırılan evler gibi bir çok alanla turizm noktalarımız, destinasyon alanlarımız genişliyor. Göbeklitepe, Karahantepe gibi bizim aslında o kadar değerimiz var ki. Bütün bunları tanıtıp ziyaret ettirebilirsek hem Şanlıurfa'daki geceleme sayısı artacak hem de turizmden elde edilen gelirimiz artacaktır. Tabi bu iyi bir planlama ve koordinasyon ile olabilecek işler bunlar.

Tam burada soralım turizm planlaması ve uygulaması konusunda ilgili kurum ve kuruluşlar arasında koordinasyon ve uyum var mı?
Hayır maalesef yok. Kurum ve kuruluşlarımız bu konuda zayıf kalıyor. Memur mantığı ile turizmcilik yapılamaz ortak akıl gerek Şanlıurfa turizminin gelişmesi için ilgili kurum ve kuruluşların maddi, manevi desteğine ve özel sektörün bilgi ve vizyonuna ihtiyaç var. Bu unsurlar bir araya gelirse biz Şanlıurfa'da turizm adına bir şeyleri başarabiliriz. Dolayısı ile ilgili kurum ve kuruluşların ŞUTUDER gibi işin içerisindeki STK'ların ve bizim gibi sektörün içerisinde yer alan insanların görüşlerine yer vermeleri, danışmanlık almaları elzemdir.

Normale döndüğümüzde ve sektör canlandığı zaman Şanlıurfa turizmine ilişkin öngörüleriniz nelerdir?
Normale dönüp te turizm sektörü canlanmaya başladığı zaman Şanlıurfa turizmi şaha kalkacaktır. Biz bunun emarelerini 2019 Göbeklitepe Yılında görmeye başladık. O kadar sahip olduğumuz değer var ki eksikliklerimizi hızla giderip iyi bir tanıtım altyapı ve otel yatırımı yaparsak Şanlıurfa turizm patlaması yaşayacaktır. Yeter ki biz altyapımızı tamamlayalım.

Eklemek istedikleriniz nelerdir?
Sektörle ve ŞUTUDER'le ilgili görüşlerimize yer verdiğiniz için öncelikle teşekkür ediyorum. İnşallah bu pandemi biter ve bütün sektörler gibi turizm sektörü de canlanır ve bu işten geçimini sağlayan insanlarımız bir önce işlerinin başına döner diye dua ediyorum. Tüm sektör çalışanlarına ve okuyucularınıza sağlık ve afiyet diliyorum.