Hindistan'da yarım asırdan uzun süredir Cammu Keşmir'e özel statü tanıyan anayasa maddesinin hükümetin girişimiyle iptali yönünde başkanlık emri tartışmalara yol açtı.

Hindistan İçişleri Bakanı Amit Şah, bölgeye özel statü tanıyan anayasanın 370. maddesinin başkanlık emriyle iptal edileceğini, konunun parlamentoda tartışılacağını açıkladı.

Şah ayrıca, 'Cammu ve Keşmir'in Yeniden Yapılandırılması Teklifi'ni parlamentoya sundu. Teklifin kabul edilmesi halinde Cammu Keşmir, iki birlik bölgesine ayrılacak.

Hindistan Adalet Bakanlığı da 370. madde yerine önerilen değişiklileri içeren imzasız başkanlık emrinin görüntüsünü yayınladı.

Şah'ın açıklaması, parlamentonun iki kanadında da tartışmalara ve tepkilere neden oldu.

Anayasanın 370. maddesi, Cammu Keşmir'e, kendi anayasasına sahip olma, savunma, komünikasyon ve dış işleri meseleleri dışında tüm konularda karar verme hakkı tanıyor. Madde ayrıca Hindistan'ın diğer eyaletlerinden Hintlerin Cammu Keşmir'de kalıcı oturumunu, toprak satın almasını, yerel hükümet işlerinde çalışmasını ve eğitim bursları almasını yasaklıyor.

Milliyetçilerin liderliğindeki Hindistan hükümetini eleştirenler, 370. maddenin iptaliyle Müslüman çoğunluğun bulunduğu bölgenin demografisinin bozulmasının amaçlandığını savunuyor.

Cammu Keşmir'in eski Başbakanı Mehbuba Mufti, Twitter hesabında hükümetin kararının 'yasa dışı ve anayasaya aykırı olduğunu' belirterek 'Bugün, Hindistan demokrasisinde en karanlık gün.' paylaşımında bulundu.

Kararın, Hindistan ile Pakistan arasındaki gerilimi de artırması bekleniyor.

Cammu Keşmir'e günlerdir paramilis güçlerin yığılmasının ardından gece bölgede siyasetçiler ev hapsine alınmıştı.

Güvenlik güçleri Srinagar'da yollara ve kavşaklara çelik bariyerler ve dikenli teller döşemişti.

Bölgede ayrıca kamuya açık toplantılar yasaklandı, okullar kapatıldı, mobil ağlara ve internete kısıtlama getirildi.

- 370. madde

Hindistan 1947'de İngiltere'den bağımsızlığını ilan ettikten 2 ay sonra Cammu ve Keşmir'in yöneticisi Hari Singh, bölgeyi Hindistan ile birleştiren Katılım Anlaşması'nı imzalamıştı. Bu anlaşma, Hindistan anayasasının 370. maddesiyle resmiyet kazanmıştı.

Madde başkanlık emriyle iptal edilebiliyor. Öte yandan böyle bir emrin, Cammu Keşmir'in kurucu meclisine sunulması gerekiyor.

Kurucu meclis 1957 yılında dağıtıldığından bazı uzmanlar, maddenin iptali için bölge milletvekillerinin onayının gerektiğini, bazıları ise başkanlık emrinin yeterli olduğunu savunuyor.

Keşmir sorunu

İngiltere 1947'de Hindistan'dan çekilirken, prenslik şeklinde yönetilen Keşmir'i Hindistan ya da Pakistan ile birleşme konusunda serbest bıraktı.

Nüfusunun yüzde 90'ı Müslüman olan Keşmir halkı, 1947'de Pakistan'a katılmaktan yana tavır alsa da dönemin prensi, Hindistan ile birleşmeye karar verdi.

Karara, Müslüman Keşmir halkı karşı çıktı. Pakistan ve Hindistan'ın bölgeye asker göndermesiyle taraflar, 1947'de ilk kez savaştı. İki ülke arasında yine aynı nedenle 1965 ve 1999'da savaş çıktı.

Keşmir'in yüzde 45'i Hindistan'ın, yüzde 35'i Pakistan'ın kontrolünde ve bölgenin yüzde 20'sine ise Çin hakim bulunuyor. Hindistan ele geçirdiği bölgeleri 'Cammu Keşmir' eyaleti adında kendine bağladı. Cammu Keşmir, şu anda Hindistan'da Müslüman nüfusun çoğunlukta bulunduğu tek eyalet durumunda.

Pakistan ise kendi kontrolündeki Keşmir'e 'Azad Keşmir (Bağımsız Keşmir)' ve 'Gilgit Baltistan' olarak iki özerk bölge statüsü verdi.

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK), 1948'den itibaren aldığı kararlarla Keşmir'in askerden arındırılmasını ve geleceğinin halkoyuyla belirlenmesini öngördü.

Hindistan halk oylamasına sıcak bakmazken, Pakistan BMGK kararlarının uygulanmasını istiyor. AA